Prawidłowe żywienie polega na dostarczeniu do organizmu człowieka odpowiedniej ilości i jakości składników odżywczych w odpowiednim czasie. Jeśli nasz organizm jest dobrze odżywiony to będzie dobrze funkcjonował.

Skąd się biorą niedobory pokarmowe?

Ilość składników odżywczych zależy od naszego wieku, stanu fizjologicznego (np. ciąża u kobiet), wykonywanej pracy, płci oraz tego, czy jesteśmy w trakcie leczenia. Przyczyny niedoborów mogą być niezależne od sposobu żywienia, wówczas należy zawsze być pod kontrolą lekarza!

Niestety często się zdarza, że występują częściowe niedobory pokarmowe spowodowane między innymi niewłaściwymi nawykami żywieniowymi (brak wiedzy), szybkim tempem życia (stres, brak czasu na regularne spożywanie posiłków), modą na różne restrykcyjne diety eliminacyjne. Wyniki badań żywieniowych na świecie i w Polsce wskazują na niedobory niektórych składników odżywczych.

Niedobór nie gorszy niż nadmiar

Zarówno niedobór składników odżywczych jak i ich nadmiar może być niebezpieczny dla zdrowia a nawet życia. W skrajnych przypadkach przy niewiedzy może dojść do wyniszczenia organizmu. Skutkami wadliwego odżywiania się są różnego rodzaju schorzenia, między innymi: kurza ślepota (niedobory wit. A), zajady potocznie zwane „kącikami ust” (niedobory wit. B₂), osłabione naczynia krwionośne (brak wit. C).
Niewłaściwe odżywianie to również choroby cywilizacyjne: próchnica, otyłość, cukrzyca, miażdżyca, nowotwory jelita grubego (nadmiar słodyczy, słodzonych napojów, wysoko przetworzonej żywności). Organizm w tym przypadku cierpi na niedobór jakościowy składników odżywczych.

Jeśli przyczyną niedoboru składników odżywczych jest nieodpowiedni styl życia, należy go po prostu zmodyfikować. Dobrymi propozycjami są tu: więcej ruchu, eliminacja nałogów. Warto sięgnąć po lektury/ publikacje specjalistów z zakresu żywienia znajdujące się na stronach Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, czy warsztaty z zakresu zdrowego odżywiania.

Suplementacja?

Oprócz zmiany stylu życia, niedobory składników odżywczych można wspomóc tzw. suplementacją. Musimy jednak pamiętać, że prawidłowo żywiony człowiek nie musi przyjmować dodatkowych preparatów.

Zgodnie z Rozporządzeniem suplementy diety są klasyfikowane jako żywność, a definicja suplementu diety jest następująca:

„Środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzanych do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i innych podobnych postaciach, saszetek
z proszkiem, ampułek z płynem i proszków przeznaczonych do spożywania w małych odmierzonych ilościach jednostkowych”

W obrocie można znaleźć takie suplementy diety jak: witaminy (A, D, E, K, C, z grupy B), składniki mineralne (wapń, magnez, cynk, selen, krzem etc.), aminokwasy, kwasy tłuszczowe, błonnik (np. ananasowy, buraczany), lecytynę, probiotyki lub prebiotyki, koenzym Q, produkty pochodzenia roślinnego (np. proszek z dzikiej róży), produkty pszczele i wiele innych.

Zgodnie z Rozporządzeniem PE, jeżeli istnieją jakiekolwiek dowody i wskazania, że produkt żywnościowy (w tym suplementy diety) może stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, to przewidziano odpowiednie procedury zapobiegające, by taki produkt nie znalazł się w obrocie.

Niestety w Polsce badania laboratoryjne takich preparatów zlecone przez NIK wykazały, że wiele suplementów nie posiada cech deklarowanych przez producentów. Zdarza się też, że są szkodliwe dla zdrowia. Na rynku znajdują się także suplementy diety zafałszowane, zawierające np. bakterie chorobotwórcze.

Dostępne są również badania, które jasno wskazują, że sztuczne składniki mineralne lub witaminy wchłaniają się słabo w organizmie człowieka – na przykład przyswajalność witaminy C z tabletki wynosi od kilku do najwyżej kilkunastu procent. W odniesieniu do tej samej zawartości witaminy C w jabłku ta przyswajalność wynosi ok. 90%! Stąd wniosek, że o wiele lepsze są świeże owoce i warzywa.

Najlepiej naturalne

Jeśli jest sezon, nie ma problemu w pozyskaniu dobrej jakości owoców i warzyw. Przy okazji dostarczymy do organizmu fitoskładniki i antyoksydanty, które zwalczają wolne rodniki. Poza sezonem proponujemy sproszkowane wyciągi owocowo – warzywne. Obecnie można znaleźć firmy, które proponują dobry skład takich suplementów (to znaczy z upraw organicznych, złożone tylko ze składników naturalnych).

Dobrą alternatywą są również produkty liofolizowane np. owoce i warzywa. Proces liofilizacji polega na wymrażaniu wilgoci i szybkim odparowaniu pod niskim ciśnieniem z pominięciem fazy ciekłej. Dzięki temu skład odżywczy ulega bardzo niewielkim zmianom w stosunku do produktów suszonych.

Pamiętaj! Jeśli musisz już zażywać suplementy diety, to wybieraj te organiczne i z dobrym składem, a najlepiej wzbogacić swoją dietę w sezonowe owoce i warzywa. Stosowanie suplementów diety powinno być świadome i ostrożne. Na pewno nie należy bezrefleksyjnie ufać reklamom. Taka decyzja powinna być skonsultowana z lekarzem lub dietetykiem ponieważ niewłaściwa suplementacja oraz dodatkowa interakcja z lekami może przysporzyć naszemu organizmowi wiele szkód.

Na dzień dzisiejszy zgodnie ze stanem wiedzy zaleca się racjonalny sposób żywienia, poprzez włącznie do diety owoców i warzyw. Zapewnia to pokrycie na zapotrzebowanie wszystkich składników odżywczych.